Η μνήμη τους εορτάζεται το Σαββάτο της Α’ Εβδομάδας των Νηστειών (κινητή εορτή)

Στην Ελλαδική Εκκλησία οι Άγιοι Θεόδωροι τιμώνται μαζί το πρώτο Σάββατο των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ημέρα μνήμης του δια κολλύβων θαύματος του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Υπάρχει μάλιστα η συνήθεια των πιστών να διαβάζονται κόλλυβα το Σάββατο αυτό, στις εκκλησιές και στα νεκροταφεία, θεωρώντας το ως Ψυχοσάββατο, κάτι που δεν υφίσταται στο Τυπικό της Εκκλησίας μας.

Άγιος Θεόδωρος ο Τηρών

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ο Παραβάτης γνωρίζοντας πολύ καλά ότι οι χριστιανοί την πρώτη εβδομάδα της Μ. Τεσσαρακοστής τηρούν αυστηρή νηστεία, ζήτησε να αποσυρθούν από την αγορά όλα τα τρόφιμα και να εφοδιαστούν όλοι με άλλα που ήταν ραντισμένα με το αίμα των θυσιών των ειδωλολατρών, ώστε να αναγκαστούν όλοι είτε να φάνε, είτε να πεθάνουν από την πείνα.

Ο Παντοδύναμος Θεός όμως έστειλε τον Άγιο Θεόδωρο στον Πατριάρχη Ευδόξιο για να τον ενημερώσει για το σχέδιο του Ιουλιανού και να του ζητήσει να προφυλάξει τους χριστιανούς. Ο Πατριάρχης εμφανώς προβληματισμένος ρωτά τον Άγιο:

«Πώς είναι δυνατόν, Κύριε μου, να γίνει αυτό;
Διότι, οι μεν πλούσιοι μπορεί να το εφαρμόσουν
γιατί έχουν τρόφιμα στις αποθήκες τους, οι φτωχοί
όμως, που δεν θα έχουν ούτε μιας ημέρας τρόφιμα,
τί θα κάνουν μπροστά σ’ αυτή την ανάγκη»;

Και ο Άγιος του είπε:

«Να τους προσφέρεις κόλλυβα, για να καλύψεις
την ανάγκη τους».

Και επειδή ο Πατριάρχης άκουγε για πρώτη φορά το λόγο
για τα κόλλυβα, τον ρώτησε με απορία:

«Τί είναι αυτά τα κόλλυβα δεν το γνωρίζω».

Ο Μάρτυρας τότε του αποκρίθηκε:

«Είναι σιτάρι. Να το βράσεις και να το μοιράσεις
στους Χριστιανούς».

Και για να δείξει ο Άγιος από που ήλθε, πρόσθεσε:
«Γι’ αυτό το βρασμένο σιτάρι στα Ευχάϊτα συνηθίζουμε να το λέμε κόλλυβα. Κάνε, λοιπόν, έτσι και σώσε το ποίμνιο του Χριστού από το μιασμό».

Λέει ο Πατριάρχης προς τον Άγιο:
«Ποιος είσαι εσύ Κύριε μου, πού φροντίζεις με αγάπη και ευσπλαχνία για τη σωτηρία μας»;

Και ο Άγιος του αποκρίθηκε:
«Εγώ είμαι ο Μάρτυρας του Χριστού Θεόδωρος, και με έστειλε για τη σωτηρία και βοήθειά σας»

Οι Χριστιανοί ύμνησαν και δοξολόγησαν το Θεό και το Μάρτυρά Του Θεόδωρο και για χάρη του έκαναν λαμπρή γιορτή.

Έτσι καθιερώθηκε από τότε και το Σάββατο της πρώτης Εβδομάδος των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής να γιορτάζεται στην Εκκλησία μας το θαύμα το δια κολλύβων του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.

Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης

O Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης καταγόταν από τα Ευχάϊτα της Γαλατίας και κατοικούσε στην Ηράκλεια του Εύξεινου Πόντου. Στρατιωτικός στο επάγγελμα, διακρίθηκε για την γενναιότητά του και γρήγορα προήχθη στους υψηλότερους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας. Αθλητής γενναιότατος ο Θεόδωρος, ήταν συγχρόνως και υπόδειγμα σεμνότητας όπως αρμόζει σε έναν γνήσιο Χριστιανό.

Όταν το 320 μ.Χ. ο Λικίνιος διέτριβε στη Νικομήδεια, άκουσε περί του Θεοδώρου ότι είναι Χριστιανός και βδελύσσεται τα είδωλα. Αμέσως απέστειλε στην Ηράκλεια ανώτερους αξιωματούχους, για να τον συνοδεύσουν με τιμή στη Νικομήδεια. Αλλά ο Θεόδωρος διεμήνυσε διά των ιδίων απεσταλμένων στον Λικίνιο, ότι για πολλούς λόγους η παρουσία του στην Ηράκλεια ήταν συμφέρουσα και τον προέτρεπε να μεταβεί εκεί. Αποδεχθείς την πρόταση ο Λικίνιος μετέβη στην Ηράκλεια, όπου τον προϋπάντησε με λαμπρότητα ο Θεόδωρος, προς τον οποίο ο Λικίνιος άπλωσε το χέρι, ελπίζοντας ότι διά του Θεοδώρου θα προσείλκυε τους Χριστιανούς στη θρησκεία των ειδώλων.

Κάποια ημέρα, ενώπιον του λαού, ο Λικίνιος προέτρεψε τον Θεόδωρο να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Θεόδωρος αρνήθηκε και ζήτησε να του δοθούν τα χρυσά και αργυρά αγαλματίδια των θεών, για να προσφέρει αυτά θυσία στον οίκο του ιδιωτικά και μετά να προσφέρει δημόσια τις θυσίες. Πράγματι, ο Θεόδωρος έλαβε τα αγαλματίδια τα οποία κομμάτιασε και μοίρασε τα χρυσά και αργυρά αυτών στους πτωχούς. Ο εκατόνταρχος Μαξέντιος είδε την κεφαλή της θεάς Αφροδίτης στα χέρια ενός πτωχού και κατέδωσε το γεγονός στον Λικίνιο, ο οποίος θεώρησε τον Θεόδωρο ως εμπαίκτη και καταφρονητή των ειδώλων. Για τον λόγο αυτό τον συνέλαβαν και αμέσως άρχισαν να τον υποβάλλουν σε πολυειδείς τιμωρίες. Τον κτυπούσαν, έκαιγαν και έγδερναν το σώμα του Μάρτυρος. Στην συνέχεια οι δήμιοι τον σταύρωσαν και διαπέρασαν τα πόδια, τα χέρια και τα κρυφά μέλη του διά περόνης, τόξευσαν το πρόσωπό του με τέτοιο τρόπο ώστε να εκχυθούν τα μάτια του και τον άφησαν επάνω στον σταυρό.

Ο Λικίνιος, φοβούμενος την οργή του όχλου, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Έτσι ο φόβος παρεχώρησε την θέση του στη χαρά και η λύπη και ο κόπος στην ανάπαυση.